In een eerder artikel vertelde ik welk (spel)materiaal ik als pedagoog een must vind voor baby's van nul tot drie maanden oud. Natuurlijk kan een artikel over (spel)materiaal voor baby's van drie tot zes maanden niet uitblijven. Daarom neem ik je in dit artikel graag mee in welk (spel)materiaal je naar mijn mening écht op jouw (baby)groep moet hebben. Maar eerst neem ik je weer even kort mee in de spelontwikkeling van de baby van drie tot zes maanden oud.
De spelontwikkeling 3-6 maanden: een korte terugblik
Ook in deze periode staat de spelontwikkeling van de baby niet stil. Liet de pasgeboren baby voornamelijk reflexmatige bewegingen zien, zo leert de baby van drie tot zes maanden oud bewust te grijpen naar voorwerpen en leert hij spelenderwijs zijn handen en voeten kennen. Door spelend te manipuleren leert hij verschillende materialen kennen (Van der Plank, 2024). Dit doet hij door middel van zijn zintuigen, bijvoorbeeld door materialen te grijpen en in zijn mond te stoppen.
Naast de fijn motorische ontwikkeling, ontwikkelt hij ook zijn grove motoriek. Zo zal hij oefenen met (om)rollen (Struyven, 2003). Het zorgt ervoor dat zijn coördinatie en zijn spierkracht verbetert, wat ervoor zorgt dat hij in een later stadium de wereld steeds een beetje verder om hem heen kan ontdekken.
Onderstaand geef ik je een aantal voorbeelden van (spel)materialen die ik geschikt vind voor een baby van drie tot zes maanden. Ik leg je per spelmateriaal uit welke ontwikkelingsgebieden worden gestimuleerd, waarom het materiaal juist in deze fase belangrijk is en hoe je samen met de baby met dit het materiaal kunt spelen.
Let op: Blijf altijd kijken naar de baby op jouw groep om te bepalen wat bij zijn ontwikkeling past. Wanneer je materiaal aanbiedt dat (nog) niet aansluit bij de specifieke baby, kan dit de ontwikkeling in sommige gevallen zelfs remmen in plaats van stimuleren.
Contrasterende (spel)materialen
In mijn artikel over spelmateriaal voor de pasgeboren baby schreef ik dat contrastboekjes, -kaarten en rammelaars in zwart, wit en primaire kleuren ontzettend interessant zijn. Ook een baby van drie tot zes maanden vindt dit erg leuk. Hij wordt namelijk nog steeds sterk aangetrokken door afbeeldingen met hoge contrasten (Struyven, 2003). Zoals je inmiddels door het lezen van dit artikel weet, kan een baby tot ongeveer vijf maanden namelijk alleen nog maar de kleuren zwart, wit, rood, geel, groen en blauw goed van elkaar onderscheiden. (Spel)materialen in deze contrasterende kleuren kunnen dus niet ontbreken in de spelkast!
Vanaf een maand of vijf leert de baby ook subtielere kleuren onderscheiden. Dit is het moment dat je kunt uitbreiden naar materialen met wat zachtere kleuren om bijvoorbeeld zijn ontwikkeling te stimuleren. Je kunt dan denken aan verschillende soorten materialen, zoals een regenmaker (veel baby's vinden dit een rustgevend geluid). Geef de regenmaker aan de baby (of laat hem ernaar grijpen) en laat hem zelf experimenteren of beweeg de regenmaker zelf langzaam, zodat hij het geluid kan horen en de regenmaker kan zien.
(Spel)materialen met verschillende structuren
Een baby leert vanaf ongeveer vijf maanden ook (bewust) grijpen naar materialen. Het is dan erg leerzaam wanneer hij door aantrekkelijke (spel)materialen wordt geprikkeld in zijn (sensomotorische)ontwikkeling. Zoals ik je eerder vertelde, ontwikkelt de baby zich onder andere namelijk door middel van zijn zintuigen. (Spel)materialen met verschillende texturen doen het daarom erg goed. Denk bijvoorbeeld aan een voelboekje dat je samen kunt lezen, rammelaars met verschillende texturen, een stoffen boekje en knisperzakjes.
Leg een paar materialen - ik kies altijd voor maximaal drie - om hem heen, zodat hij ze zelf kan leren grijpen. Of houd een interessant materiaal bij het zichtveld van de baby en beweeg het langzaam heen en weer. Kijk goed of hij de beweging volgt en kijk naar zijn gezichtsuitdrukking. Op deze wijze kun je namelijk zien of hij het leuk vindt (of juist niet) en kun je jouw handelen hierop aanpassen. Daag hem uit om het materiaal te pakken en het daarna zelf te ontdekken. Zo kun je hem bijvoorbeeld ook stimuleren om te rollen. Maar bedenk je altijd: opereer in de zone van naaste ontwikkeling!
Rolspeelgoed, ballen en tuimelaars
De spieren in de nek van de baby worden rond de drie à vier maanden ook stevig. Als hij op zijn buik ligt, kan hij bijvoorbeeld zelf zijn nek rechtop houden. Wanneer hij op zijn buik wordt gelegd (of zelf rolt) ziet hij de wereld ineens vanuit een ander perspectief. Van nature is de baby nieuwsgierig en hoe leuk is het voor hem wanneer hij op deze manier nieuwe dingen kan ontdekken?
Ook het (spel)materiaal dat je aanbiedt kun je hierop afstemmen. Zo vind ik zelf materialen als tuimelaars, ballen en rolrammelaars ideale materialen die je kunt aanbieden wanneer de baby op de buik ligt (maar ook later als hij zelfstandig kan zitten), omdat hij ze zelf kan manipuleren. Zet het materiaal voor de baby en binnen handbereik, beweeg het materiaal, zodat zijn interesse wordt geprikkeld. Wanneer hij wat ouder is, zal hij zelf ook sterk genoeg zijn om er op zijn buik naar te reiken.
Dit materiaal kun je overigens ook aanbieden wanneer je de baby op schoot hebt of wanneer hij op zijn zij ligt.
Loose Parts
Loose Parts, ik vind het ontzettend leerzaam materiaal. Voornamelijk omdat er eindeloos veel mogelijkheden aan het materiaal zitten, doordat het geen vast doel heeft. Dit stimuleert diverse ontwikkelingsgebieden, zoals de sensomotorische ontwikkeling, taalontwikkeling, creatief- expressieve ontwikkeling en sociaal- emotionele ontwikkeling. Loose Parts kun je daarom zeker ook aanbieden aan de baby van drie tot zes maanden oud. Belangrijk is om je er wel bewust van te zijn dat dit materiaal veelal uit kleine onderdelen bestaat die voor de baby natuurlijk erg interessant zijn om te ontdekken (en in zijn mond te stoppen). Zit daarom ALTIJD bij de baby wanneer hij met dit materiaal speelt en houd hem CONTINUE in het oog.
Nu terug naar de materialen die naar mijn mening niet in de spelkast (berg ze altijd hoog op) mogen ontbreken. Toen ik werkzaam was op het kinderdagverblijf bood ik de baby sensorische flessen aan. Je kunt deze tegenwoordig ook van bekende merken kopen, maar ik maakte ze zelf van een stevige plastic fles. Je kunt er verschillende materialen indoen, zoals rijst, schelpjes, glitters, enzovoorts. Binnenkort ga ik zelf sensorische flessen maken en zal ik delen hoe ik dit heb aangepakt. Daarnaast is een (houten)bijtring met linten in verschillende maten, kleuren en texturen erg interessant. Ook deze ga ik binnenkort zelf maken. Tevens kun je sensorische zakjes aanbieden met verschillende materialen erin. Ben je creatief, dan kun je deze gemakkelijk zelf maken. Tot slot zijn veertjes en materialen als douchesponzen ook erg leuk. De baby kan ze zelf vasthouden of jij kunt ze de baby laten voelen. Dit is weer een hele andere en nieuwe ervaring.
Ik bood het Loose Parts materiaal aan aan de baby wanneer hij bij mij op schoot zat of wanneer hij op de grond lag. Toon hem het materiaal en kijk wat hij doet. Reikt hij ernaar? Laat hem het materiaal langzaam ontdekken door te voelen en het bijvoorbeeld vast te pakken. Observeer vooral goed en sluit aan bij waar jij denkt dat hij behoefte aan heeft.
Conclusie
Ik hoop dat ik je met dit artikel heb kunnen inspireren. Er zullen vast en zeker nog meer (spel)materialen zijn die interessant zijn de baby van drie tot zes maanden, maar dit zijn mijns inziens de musthaves.
O ja, in mijn artikel voor spelmaterialen voor de baby van 0 tot 3 maanden vertelde ik dat jouw stem ook een krachtig (spel)materiaal is. Dit geldt natuurlijk ook voor de baby van 3 tot 6 maanden, dus vergeet niet om dit in te zetten ;-). Dit kun je bijvoorbeeld doen door een liedje te zingen, een boekje te lezen, een rijmpje te vertellen of een ander "schoot spelletje". Daarnaast gaat de baby in deze periode ook steeds meer spiegelen en experimenteren met gezichtsuitdrukkingen (Van der Plank, 2024). Het is daarom ook erg interessant om met hem spelletjes te spelen waarbij je verschillende gezichtsuitdrukkingen laat zien. Op een gegeven moment zul je zien dat hij je zal spiegelen. Vergeet tot slot niet om ook je stem te gebruiken tijdens het begeleiden van al andere spel!
Heb jij nog meer spelideëen voor de baby van drie tot zes maanden oud? Deel ze dan hieronder in de reacties!
Referentielijst:
- Plank, van der, K. (2024). Kleuters en spel. Uitgeverij LannooCampus.
- Struyven, K. (2003). Groot worden. Uitgeverij LannooCampus
Reactie plaatsen
Reacties