Al op jonge leeftijd is voorlezen van groot belang voor de ontwikkeling van het kind. In dit artikel leg ik je uit waarom voorlezen aan baby's zo belangrijk is, hoe je dit op een pedagogisch onderbouwde manier kunt doen, welke soort boeken geschikt zijn voor baby's en hoe de leesontwikkeling bij baby's verloopt. Ben je ook nieuwsgierig naar het belang van voorlezen aan peuters en (voor)lezen op de BSO? Ook hier schreef ik artikelen over.
Lees ook:
Waarom lees ik voor aan een baby?
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan die uitwijzen dat wanneer een baby op jonge leeftijd wordt voorgelezen, hij hier veel van leert. Door de baby regelmatig voor te lezen, zal zijn woordenschat zich uitbreiden (Broekhof, 2025), krijgt hij een eerste kennismaking met emoties (wat hem helpt om later emoties te gaan herkennen en benoemen), maakt hij kennis met bepaalde patronen die de taal bevat, breidt zijn geheugen en concentratievermogen zich uit en wordt zijn visuele ontwikkeling gestimuleerd. Wat dit laatste betreft leert hij bijvoorbeeld woorden aan beelden koppelen. (Wil je meer over de visuele ontwikkeling weten, lees dan eens de artikelen die ik onderaan deze pagina link.)
Naast de voordelen voor verschillende ontwikkelingsgebieden bevordert voorlezen ook de hechtingsrelatie met de baby. Voorlezen is namelijk vaak een moment van fysieke nabijheid, daarnaast heb je allebei de aandacht op hetzelfde gericht, namelijk het boek. Dit zorgt voor een gevoel van veilig- en geborgenheid bij de baby. Tevens zorgt voorlezen voor een mogelijkheid om sensitief responsief te reageren op signalen en reacties van de baby, wat bevorderlijk is voor de emotionele band. Door voorlezen op te nemen in het dagprogramma (op een vast moment) en er dus een dagelijks terugkerende activiteit van de maken, kan het bijdragen aan een gevoel van verbondenheid én het geeft de baby structuur . (Broekhof, 2025)
Wanneer begin ik met voorlezen en wat is mijn rol als pedagogisch professional?
Wanneer begin je met voorlezen? Doe je dit al vanaf de geboorte? Ik merk dat men soms denkt dat je met een pasgeboren baby weinig activiteiten kunt doen. Dat is onjuist, want je kunt met een pasgeboren baby juist heel veel activiteiten doen (zie hiervoor ook dit artikel en deze pagina) en lezen is hiervan een onderdeel! Neem de baby bij je op schoot en bekijk samen een contrastboekje. Tot een leeftijd van drie maanden zal hij het erg leuk vinden wanneer je tijdens het voorlezen tegen hem praat en zingt (Broekhof, 2025). In contrastboekjes - waarover ik in dit artikel meer vertel - staan heldere plaatjes met patronen en herkenbare afbeeldingen. Waarschijnlijk zal de baby er verwonderd naartoe kijken. Wanneer hij met open ogen naar de bal kijkt, praat dan tegen hem over wat jij observeert of over de afbeelding (bal) zelf. Misschien ken jij wel een leuk liedje over een bal dat jij met hem kunt zingen. Kijk vooral naar de behoeften van de baby, observeer dit goed en reageer hier sensitief responsief op.
Wanneer de baby ouder wordt, zo rond de zes à zeven maanden, zal hij het ook interessant vinden om boekjes te lezen met herkenbare afbeeldingen waarover je met hem kunt praten (Broekhof, 2025). Reageer sensitief responsief op wat de baby doet en op wat je ziet gebeuren, benoem de plaatjes in het boek en vertel er meer over. Wanneer hij een plaatje in het boek aanwijst, benoem dan wat er op het plaatje staat en vertel er iets meer over. Bijvoorbeeld: "Dat is de vogel. Hij vliegt hoog in de lucht. Kijk, daar zit ook een vogel in de grote boom.".
In deze fase is de motorische ontwikkeling al wat verder ontwikkeld, waardoor de baby het ook heel interessant zal vinden om het boekje zelf te ontdekken. Denk hierbij aan het zelf vasthouden van het boekje, de bladzijden proberen om te slaan en eraan sabbelen. Geef de baby hier de ruimte voor, want dit stimuleert júist zijn ontwikkeling. Houd er daarom ook rekening mee dat je boekjes hebt met verschillende structuren (kartonnen boekjes, zachte boekjes, knisperboekjes, voelboekjes, enzovoorts), zodat hij écht op ontdekking uit kan. Dit stimuleert onder andere zijn zintuigelijke en motorische ontwikkeling. Benoem hierbij ook steeds wat je observeert, zodat de baby er zelf ook woorden aan kan gaan koppelen. Bijvoorbeeld: "Dat voelt gek he, dat is een zacht boekje!".
Vanaf ongeveer twaalf maanden zal de baby het ook interessanter gaan vinden om korte verhaaltjes te lezen (die naargelang steeds verder kunnen worden uitgebreid). Kies dan voor boekjes met herkenbare situaties, die de baby zelf ook (dagelijks) meemaakt. Neem de baby op schoot of ga samen zitten op een comfortabel zitkussen. Kijk tijdens het lezen voornamelijk naar wat de baby prettig vindt. Merk je bijvoorbeeld tijdens het lezen dat hij het vooral leuk vindt om het boekje zelf vast te houden en te bladeren, sluit hier dan bij aan. Benoem dit ("Wil je het boekje graag zelf vasthouden?") en verwoord wat er gebeurt ("Draai je het boekje nu om? Nu staat alles op zijn kop." of "Kijk, dit is Pleun en Pleun gaat eten. Ze eet een appel. Lust jij ook appels?").
Wil je nu meer weten over de leesontwikkeling bij van de baby en welke soort boekjes hier precies bij aansluiten? Bekijk dan de infographic die ik speciaal voor jou heb gemaakt. Hierin beschrijf ik stap voor stap de leesontwikkeling van het kind en welke (soort) boeken hierbij aansluiten.
Waar lees ik voor?
Tijdens het voorlezen is het belangrijk dat de baby en jij in een fijne omgeving zitten, zodat jullie allebei écht de volle aandacht kunnen geven aan het voorleesmoment. Zorg er daarom voor dat je op een rustige plek op de groep zit, die comfortabel is (denk aan een gemakkelijk(e) stoel of zitkussen, een dik kleed en goede verlichting) en waar je de boeken binnen handbereik hebt. Vooral wanneer de baby wat ouder is en kan wijzen en grijpen, is het aan te raden om de boekjes tentoon te stellen en de boekjes die de baby zelfstandig mag lezen, op ooghoogte neer te zetten. Op deze wijze kan de baby zelf een keuze maken uit het boekje dat gelezen wordt. Wil je met meerdere baby's een boekje lezen, zorg er dan voor dat de voorleesplek hierop is ingericht, door bijvoorbeeld een speelmatras of dik vloerkleed neer te leggen waarop de baby's comfortabel kunnen zitten of liggen.
Conclusie
Voorlezen aan de baby speelt dus een belangrijke rol in verschillende ontwikkelingsgebieden, waaronder de taalontwikkeling, cognitieve ontwikkeling en sociaal- emotionele ontwikkeling. Een baby die regelmatig wordt voorgelezen, leert nieuwe woorden kennen en zal sneller emoties herkennen en kunnen benoemen. Daarnaast zal hij op latere leeftijd een beter inzicht hebben in de patronen die onze taal kent en wordt zijn concentratievermogen gestimuleerd.
Al vanaf de geboorte kun je beginnen met voorlezen aan de baby. In de eerste periode zul je vooral gebruikmaken van contrastboekjes. Later zul je dit uitbreiden met boekjes met herkenbare heldere afbeeldingen en nog later met boekjes met korte verhaaltjes (die naargelang steeds uitgebreider worden). Tijdens een voorleesmoment - op een rustige en comfortabele plek - is het belangrijk dat je vooral aandacht hebt voor de baby, sensitief responsief reageert en veel benoemt. Heb ook aandacht voor ontdekken. Tot slot is het belangrijk dat je in het aanbod van de boeken aansluit bij de ontwikkeling en behoeften van de baby.
Welke favoriete boekjes lezen de baby's op jouw groep graag en waarom denk je dat deze zo geliefd zijn?
Referentielijst:
- Broekhof, K. (2025). Meer voorlezen, beter in taal: 0-4 jaar [Brochure]. Stichting Lezen.
Reactie plaatsen
Reacties