Ontdek de kracht van (voor)lezen op de BSO!

Lees ook:

Het belang van (voor)lezen

(Voor)lezen is een gezellige activiteit die je samen met het kind kunt ondernemen. Het biedt een moment van rust, wederzijds contact en het speelt een belangrijke rol in verschillende ontwikkelingsgebieden van het kind. Vanaf ongeveer vijf à zes jaar leert een kind op school lezen, en zal hij waarschijnlijk ook op de BSO zelf willen lezen. Zelf lezen zorgt ervoor dat het kind succeservaringen opdoet, mits hij boeken leest die passen bij zijn leesniveau. Dit bevordert de zelfstandigheid en het zelfvertrouwen.

(Voor)lezen draagt bij aan de bevordering van de taalontwikkeling en leesvaardigheid. Het vergroot namelijk de woordenschat, luistervaardigheid en het stimuleert het juist gebruik van grammatica en spelling (Stichting Lezen, 2020). Bovendien heeft het een positief effect op de cognitieve ontwikkeling van het kind, doordat zijn concentratievermogen en geheugen verbetert, maar ook vaardigheden als logisch denken, het leggen van verbanden, complexer denken en probleemoplossend vermogen verbeteren zich. Tot slot draagt (voor)lezen bij aan de sociaal-emotionele ontwikkeling, doordat het kind leert zich in te leven in de personages in het boek.

Veel zelf lezen en voorlezen helpt het kind om zijn eigen interesses en passies te ontdekken, wat bijdraagt aan een levenslange liefde voor boeken.

Kortom, zowel voorlezen als zelf lezen bieden talrijke voordelen die de algehele ontwikkeling van het kind ondersteunen en verrijken.

Hoe creëer je een ideale leesomgeving op de groep?

Wanneer jouw groepsruimte niet uitnodigt tot (voor)lezen, zal het kind ook minder snel de keuze maken om te gaan lezen of om aan jou te vragen om een boek voor te lezen. Als pedagogisch professional ben jij daarom verantwoordelijk voor het creëeren van een fysieke ruimte en pedagogische omgeving die uitnodigt tot (voor)lezen. Wat betreft de indeling van de fysieke ruimte kun je denken aan het volgende:

• Creëer een warme en comfortabele leeshoek met zachte (zit)kussens, stoelen, dekens en verlichting. Zorg ervoor dat de hoek zo is gemaakt dat het een plek is waar het kind rustig kan zitten en zich goed kan concentreren. Maak in de leeshoek een plek waar de boeken staan uitgestald (bijvoorbeeld in een kast of boekenkist), zodat het kind zelfstandig de boeken kan pakken. 
• Zorg ervoor dat je een ruim aanbod in (voor)leesboeken hebt die aansluiten bij de verschillende leesniveaus, ontwikkelingsniveaus, interesses en leefwerelden van de kinderen. Zorg ervoor dat je zowel een aanbod hebt in leesboeken als in voorleesboeken, zoals prentenboeken. Ga bijvoorbeeld bij de kinderen na welke boeken zij leuk vinden.
• Wanneer je met thema's werkt, is het leuk om de (voor)leeshoek steeds aan te laten sluiten bij het thema in aankleding,  maar blijf ook wisselen in het aanbod van de boeken, zodat je de interesse van het kind blijft prikkelen.
• Maak gebruik van een thematafel (wanneer je met thema's werkt) of een display waarin je om de zoveel weken een nieuw boek in de spotlight zet. Dit boek kun je vervolgens ook samen met de kinderen die dit leuk vinden lezen en je kunt hierop eventueel je activiteitenaanbod laten aansluiten.

Naast een uitnodigende fysieke ruimte ben jij als pedagogisch professional natuurlijk ook van groot belang. Jij kan namelijk zorgdragen voor een pedagogische omgeving die uitnodigt tot lezen en het kind op passende wijze begeleiden. Hierop ga ik nu in. 

• Maak van voorlezen een gewoonte! Door regelmatig zelf voor te lezen aan de groep en dit op een interactieve manier te doen, zal het kind zich meer betrokken voelen bij het verhaal en zal hij ervaren dat lezen een leuke en ontspannende activiteit is. 
• Plan een dagelijks voorleesmoment in. Wanneer het voorleesmoment structureel wordt ingebed in het dagritme zal het een gewoonte worden voor het kind, waardoor de kans groter is dat het kind gestimuleerd zal worden om ook uit zichzelf te gaan lezen en/of uit zichzelf aan jou te vragen om voor te lezen.
• Uit eigen ervaring weet ik dat er op BSO's vaak een groot activiteitenaanbod is waar kinderen uit kunnen kiezen en er niet altijd evenveel ruimte is voor vrij spel. Wanner dit op jouw groep ook zo is, maak hier dan bewust ruimte voor. De ruimte voor het kind om een eigen vrije keuze te maken uit spelmateriaal en boeken (!) zorgt ervoor dat het kind ook daadwerkelijk de mogelijkheid hééft om te lezen en/of voorgelezen te worden. Wanneer het kind aan het lezen is, bied hem dan ook- waar nodig - ondersteuning aan door bijvoorbeeld moeilijke woorden of stukken tekst samen met hem te lezen of uitleg te geven.
• Geef tot slot complimenten en moedig het kind aan tijdens het deelnemen aan een (voor)leesactiviteit.  

Hoe kies ik het juiste aanbod (voor)leesboeken voor mijn groep?

Over het algemeen is het belangrijk dat je op de groep en breed aanbod hebt van verschillende boeken die een breed scala aan culturen, achtergronden, leefomstandigheden, enzovoorts vertegenwoordigen, zodat alle kinderen zich kunnen identificeren met de verhalen en personages. Daarnaast moeten de verhalen natuurlijk ook aantrekkelijk zijn en daadwerkelijk uitnodigen tot lezen. Zorg er daarom voor dat je verschillende boeken hebt met verschillende soorten verhalen, zoals grappige, ontroerende en informatieve verhalen. Doe onderzoek naar de belevings- en ervaringswereld van de kinderen en sluit hierop het aanbod aan. Kinderen houden van plaatjes. Zorg ervoor dat de (voor)leesboeken mooie afbeeldingen bevatten die ervoor zorgen dat de kinderen hun aandacht kunnen vasthouden en dat ze ondersteunend zijn aan het verhaal dat verteld wordt. Tot slot is het natuurlijk belangrijk dat de boeken aansluiten bij de verschillende leesniveaus van de kinderen. Je kunt natuurlijk aan de ouders vragen op welk niveau de kinderen lezen, maar je kunt daarnaast ook rekening houden met een aantal ontwikkelingsfasen als het gaat om (voor)lezen. Deze vatte ik samen in een handige infographic die je zo op de groep kunt hangen. Download hem hieronder. 

Conclusie

(Voor)lezen is dus essentieel voor de ontwikkeling van het kind. Het zorgt ervoor dat het kind verschillende ontwikkelingsstappen zal maken binnen verschillende ontwikkelingsgebieden. Door als pedagogisch professional een inspirerende leesomgeving te creëren en het kind actief te begeleiden, kun jij (samen met ouders) een mooie basis leggen voor een levenslange liefde voor lezen. Vraag ook eens bij de ouders na of het kind thuis leest of voorgelezen wordt, ga het gesprek aan en bespreek waarom dit zoveel bijdraagt aan de ontwikkeling en welzijn van het kind. 

Hoe zorg jij voor een rijke (voor)leesomgeving op jouw groep en hoe ondersteun je de kinderen daarbij? Deel je ervaringen hieronder!

Referentielijst

• Stichting Lezen (20020). Doorgaande leeslijn: leesontwikkeling 0-20 jaar [Brochure]. Stichting Lezen.