Welkom in de visuele wereld van de pasgeboren baby!

Lees ook:

De visuele ontwikkeling in vogelvlucht

Wanneer een baby geboren wordt is zijn zicht - in tegenstelling tot zijn gehoor - nog minder ver ontwikkeld. In het begin zal de baby alleen licht, donker, vormen, bewegingen kunnen zien, daarnaast zal hij alleen zwart, wit en grijs kunnen onderscheiden (Gezondheid, 2022). Dit heeft alles te maken met het feit dat de baby nog geen kegeltjes (zorgt voor het zien van kleur) heeft en de hersenen de kleuren in het zichtveld van de baby nog niet kunnen registreren. 

Tegenwoordig zien we dat veel speelgoed in pastelkleuren is gemaakt en dit erg populair is onder de consument, maar de pasgeboren baby zal deze pastelkleuren dus nog niet (goed) kunnen zien. Waarschijnlijk zal hij zijn pastel speelgoed zien in grijstinten. Hij zal het daarom juist erg interessant vinden om (spel)materialen te zien met contrasterende kleuren in bijvoorbeeld zwart en wit. 

Wanneer de baby één tot twee maanden oud is, breidt de visuele ontwikkeling zich uit en zal hij ook de kleuren rood, geel, groen en later ook blauw kunnen onderscheiden. Dit zorgt ervoor dat je de baby kunt gaan prikkelen met (spel)materiaal in meer verschillende contrasterende kleuren. Pak er bijvoorbeeld een (spel)materiaal bij in de kleuren primaire kleuren. Je zult zien dat de baby gefascineerd het (spel)materiaal probeert te volgen. 

De eerste eerste weken na de geboorte zul je merken dat de oogbewegingen van de baby nog erg ongecontroleerd zijn. Hij zal proberen om de (spel)materialen in contrasterende kleuren te volgen, maar dit zal pas vanaf twee tot drie maanden soepeler gaan (Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, n.d.). Dit komt doordat onder andere de oogspieren zich verder ontwikkelen. Het is wel van belang dat je gezicht en (spel)materialen op maximaal een afstand van zo'n 30 centimeter houdt, omdat de baby binnen deze afstand scherp ziet. 

Inspiratieboost voor het stimuleren van de visuele ontwikkeling

Als pedagogisch professional in de kinderopvang stimuleerde ik de visuele ontwikkeling van de pasgeboren baby door het juiste (spel)materiaal aan de bieden en ervoor te zorgen dat ik binnen een afstand van ongeveer 30 centimeter contact had met de baby. Graag wil ik je inspireren met een aantal (spel)materialen die je kunt gebruiken. Daarnaast is het contact met de baby zelf natuurlijk altijd belangrijk; de baby moet jou(w) (gezicht) en jouw stem leren kennen, zodat hij een goede hechtingsrelatie met je kan opbouwen. Een veilige hechting is naar mijn mening de basis voor de ontwikkeling van een kind. Terug naar de (spel)materialen die ik gebruikte:

• Zo maakte ik zelf contrastkaarten die ik samen met de baby bekeek. Ik zorgde ervoor dat ik kaarten had met verschillende contrasterende kleuren, aangepast op de leeftijd (in maanden) van de baby. De kaarten bestonden uit simpele patronen of afbeeldingen, omdat dit het fijnst te zien is voor de baby. Ben je creatief? Dan kan je de kaarten zelf ontwerpen. Zet de baby vervolgens bij je op schoot of ga naast de baby liggen op het speelkleed en houd de kaarten op maximaal 30 centimeter van de baby af. Kijk goed wat de baby doet (kijkt hij bijvoorbeeld naar de afbeelding of niet?) en pas hier jouw handelen op aan. Wanneer je bijvoorbeeld ziet dat de baby gefascineerd naar de kaart kijkt, kun je hem op een gegeven moment wat uitdagen door de kaart rustig te bewegen. Op die manier stimuleer je de oogbewegingen en oogspieren. Je kunt er ook voor kiezen om de kaart in een kaartenhouder te zetten en er samen naar te kijken. 
• Daarnaast bekeek ik met de baby verschillende contrastboekjes die speciaal afgestemd waren op de ontwikkeling van de baby. In de boekenwinkel of online kun je verschillende zwart-wit boekjes vinden of boekjes met meerdere contrasterende kleuren. Deze boekjes bestaan vaak - net als contrastkaarten - uit simpele afbeeldingen of simpele patronen met contrasterende kleuren. Reageer bij het lezen van een boekje ook op de signalen van de baby en zorg ervoor dat je het boekje op een maximaal afstand van ongeveer 30 centimeter houdt. 
• Tot slot maakte ik gebruik van (spel)materialen, zoals rammelaars en knuffels, met contrasterende kleuren. Ik zorgde ervoor dat ik materialen had in de kleuren zwart en wit, maar ook in de primaire kleuren. Wanneer je een (spel)materiaal op de juiste afstand van de baby houdt, kun je de baby op verschillende manieren prikkelen. Houd bijvoorbeeld een rammelaar voor het gezichtsveld van de baby en rammel ermee. De baby zal reageren op het geluid en zal zoeken waar het vandaan komt. Heeft de baby de rammelaar gevonden? Rammel de rammelaar opnieuw en beweeg hem rustig een stukje op zij. Rammel weer en kijk of de baby de rammelaar opnieuw volgt. Op die manier stimuleer je de oogbewegingen van het kind. 

Bij al het contact en bij alle activiteiten die je met de baby doet is jouw stem en non-verbale communicatie naar mijn mening van essentieel belang. Jouw stem is namelijk een krachtig middel om ervoor te zorgen dat de baby je gaat herkennen, waardoor hij een goede hechtingsrelatie met je kan opbouwen, maar ook een middel om de taalontwikkeling te stimuleren. Benoem wat je doet en doe wat je zegt. 

Hoe ondersteun jij de visuele ontwikkeling van de pasgeboren baby? Ik ben erg benieuwd naar jouw antwoord, laat jouw bericht achter in de reacties.

Referentielijst:

• Gezondheid (2022). Visuele ontwikkeling: Wat ziet je baby? Geraadpleegd op 1 juni 2024, van: httPs://www.gezondheid.be/artikel/baby/visuele-ontwikkeling-wat-ziet-je-baby-35231
• Nederlands Centrum Jeugdgezondheid. (n.d.). JGZ-richtlijn Opsporen oogafwijkingen: Ontwikkeling van het oog en visuele functies. Geraadpleegd op 1 juni 2024, van: https://www.jgzrichtlijnenen.nl/richtlijn/jgz-richtlijn-opsporen-oogafwijkingen/2-definities-en-achtergrond-informatie/2-1-ontwikkeling-van-het-oog-en-de-visuele-functies